hazırlayan ve sunan:MEHMET ÖZDEN



hazırlayan:mehmet özden
AYVALILI MEMODAN KÖYLE İLGİLİ HABERLER
sayın arkadaslar gübre ekildigini resimli anlatımlarla anlatacagım sizlere

Köyümüzde baslayan bahar gübre ekme günü iki gün önce
baslamıstır.bu bahar gübresi:bu aylarda bugdayların,arpaların,yılafların,üzerine ekilen ikin ci gübredir.ilk gübre taban gübresi oluyo ikinci gübrede bahar gübresi oluyo.köylü halkı,bu gübreyi bazıları elleriyle bazılarırı fırfır denen seyle ekiyolar.elle ekmek zor oluyo ama fırfırla ekmek cok kolay oluyo.bi tallayı elinle ekmeye kalksan baya uzun sürüyo,ama fırfırla cok kısa bi sürede ekiyorsun çünkü fırfır traktörün kolarına takıldıgı için vede fırfırın içi en fazla 5 cuval aldıgı için cok rahat oluyo yani fırfırla ekmesi daha rahat.köylü milleti bu ay boyunca bahar gübrelerinş ekmek için hazırlandılar ve iki gün oldu millet ekmeye basladı.emeginin karsılan ması için bunu yapmak gerekiyo.

Gübreler ve gübreleme çok kapsamlı bir konudur. Makro ve mikro elementler için kullanılacak gübreler, gübreleme şekli ve zamnı konusunda çok değişik alternatifler ve duruma göre değişik tavsiyeler olacağından hepsinden kısa bir program içerisinde bahsetmek ve yeterli bilgiler vermek mümkün olmayacaktır. Bu nedenle, bu konuşmamızda sadece azotlu gübreler ve azotlu gübreleme üzerinde durulacaktır. Bitkisel üretime etki eden en önemli faktörler içerisinde gübreleme ve sulama ilk sıralarda yer almaktadır. Gübreler içerisinde de gerek yetiştirilen kültür bitkilerinin ihtiyaçlarının daha fazla olması gerekse topraktaki hareketliliği nedeniyle yıkanarak ve gaz halinde uçarak fazlaca kayba uğrayan azotlu gübrelerin oldukça önemli bir yeri vardır. Ülkemizde kültür bitkilerine verilen azotlu gübreler içerisinde tahılların payı % 50’nin üzerindedir. Kullanılan azotlu gübrelerin tamamının ülkemizde üretilmeyip bir kısmının ithal ediliyor olması ve azotlu gübrelerin çevre sağlığına olan olumsuz etkileride göz önüne alındığında, kullanım hatalarından kaynaklanan bir takim yanlışlıkların ortadan kaldırılması yada en aza indirgenmesi büyük önem arzetmektedir. Hububat üretiminde azotlu gübreler genellikle ekimle ve baharda uygulanmaktadır. Ekim sonrası kışa yeterince gelişmiş olarak girmesi istenilen (3-4 yaprak dönemi) bitkilerin, organik madde yönünden oldukça fakir olan topraklarımızda mutlaka azotlu gübrelemeye ihtiyaç vardır. Kuru tarım yapılan alanlarda azotlu gübrenin tamamının ekimle verilmesi, yaşanacak bir kurak dönemde bitkilerin daha fazla olumsuz etkilenmesine ve azota en fazla ihtiyaç duyulan bahar döneminde yıkanarak yada uçarak kaybolan azottan bitkilerin yeterince faydalanamamalarına neden olacağından, riskli bir uygulamadır. Bu nedenle azotun bir kısmının ekimle verilmesi, kalan kısmının ise baharda tamamlanması değişik yönlerden riski daha az bir uygulama olacaktır. Ekimle kullanılacak azotlu gübreleri Di amonyum fosfat (DAP), 20-20-0 vb. kompoze gübreler ve sadece azot ihtiva edenler olarak iki kısma ayırabiliriz. Triple süper fosfat gibi içinde azot bulunmayan fosfor kaynağı kullanıldığında ekimden önce toprağa uygulanması gerekli azotlu gübreler Amonyum sülfat yada Üre olmalıdır. Ekimde tohum yatağına tohumla birlikte verilen Üre’nin çimlenmeye bazı olumsuz etkilerinin olduğu yaptığımız çalışmalarla tespit edilmiştir. Topraktaki etki mekanizmaları yönünden fazlaca farklılığı olmayan bu iki gübreden Amonyum sülfatın tercih edilmesi bu riski azaltabilecek bir uygulama olacaktır. Amonyum nitratlı gübreler ise bu dönemde uygulanması en son düşünülebilecek azot kaynaklarıdır. Hububata ekimde verilebilecek en uygun kompoze gübre olan DAP gübresinin miktarında kuruda ve suluda uygulanması gereken fosfor (kuruda 6 kg /da, suluda 9 kg /da fosfor) miktarları esas olmalıdır. DAP belirtildiği gibi ekimle verilecek bir taban gübresidir. Son zamanlarda Konya bölgesinde yer yer bu gübrenin özellikle pancar üretiminde üst gübre olarak kullanılması gibi bir yanlış uygulamayla karşılaşılmaktadır. Bu uygulama bu dönemde fosforun kullanılamaması ve azot kaynağı olarak düşünüldüğü zamanda ekonomik olmaması gibi nedenlerle kesinlikle yapılmaması gereken bir yanlıştır. 20-20-0 gübresi ise hububat için içerisindeki N/P2O5 oranlarının uygun olmaması nedeniyle düşünülmemesi gereken, kullanıldığı zaman ise fosfor miktarını artıracak bir gübre, örneğin; Triple Süper Fosfat, ile karıştırılarak kullanılması gereken bir gübredir. Baharda yapılacak azotlu gübre uygulamasında kış mevsiminde alınan yağış oldukça önem arz etmektedir. Profilde yeterince su depolanan bir kış sonunda, Şubat ayının son haftaları içerisinde uygulanması gereken azotlu gübreler Amonyum sülfat veye Üre’dir. Bu tarihteki soğuklar nedeni ile toprağın don olması veya kar örtüsünün bulunması, traktörün kolayca tarlaya girmesini sağlayarak uygulamayı kolaylaştıran ve söz konusu bu iki gübre çeşidi için hiçbir sakıncası olmayan etkenler olarak değerlendirilmelidir. Bu dönem Amonyum nitratlı gübreler için erken olup bunların uygulaması daha sonraki dönemlerde düşünülmelidir. Üre ve Amonyum sülfat gübrelerinin seçiminde etkin olabilecek en önemli faktör birim alana sağlanacak azot bakımından Ürenin yıllara göre değişmekle birlikte Amonyum sülfata göre daha ucuz olmasıdır. Bunun haricinde azot etkinliği bakımından her ikiside amonyum formunda azot kaynağı olmaları nedeniyle aralarında fazla bir farklılık bulunmamaktadır. Bu iki gübre arasında Amonyum sülfatı avantajlı kılan en önemli faktör içerisinde bulunan kükürttür. Zira bu gübrenin uygulanması ile birlikte bitkilerin bu elemente olan ihtiyaçlarıda giderilebilmektedir. Mart ayının ortalarından itibaren yapılacak azotlu gübre uygulamalarında en uygun gübre ise Amonyum nitratlı gübrelerdir. Amonyum nitratlı gübreler içerisindede % 33 N ihtiva eden gübre, içerisindeki dolgu maddesi dolomit olan % 26 N ihtiva edenlere tercih edilmelidir. Bahar gübre uygulamalarının yapıldığı bu günlerde azotlu gübrelerin verilmesi gerekli miktarlarını ise şu şekilde belirtebiliriz; kuru hububat tarımında yıllık yağış miktarı ve yağışın dağılımı göz önüne alınarak azot miktarı 5-7 kg N/da arasında sulu tarımda ise bu miktar 14-16 kg N/da olacak şekilde uygulanmalıdır. Makarnalık buğdaylarda, özellikle suluda uygulanacak N miktarı birkaç kg artırılabilir ve uygulama zamanı biraz daha geç döneme alınabilir. Azotlu gübreleme konusunda üreticilerimizin dikkat etmesi gereken bir diğer önemli konu ise azotlu gübrelerin kaliteye olan etkilerinin gözönüne alınmasıdır. Bahar yağışlarının yeterli olduğu yıllarda ve sulama yapılan alanlarda özellikle kırmızı yada beyaz sert buğday çeşitlerinde bitkilerin dane dolumu döneminde azot noksanlığı yaşamaması, üreticilerin dane dönmesi olarak tanımladıkları danedeki beyazlaşmaların oluşmasını önleyen en önemli faktörlerden biridir. Azotlu gübre uygulaması konusunda çiftçilerimizin üzerinde durması gereken en önemli konulardan birisi ise farklı gübrelerde mevcut azot miktarının farklı olmasıdır. Önemli olan farklı gübreler kullanılsa bile dekara verilecek N miktarının aynı olmasıdır. %26 veya %33 N içeren Amonyum Nitrat gübreleri ile %46 N ihtiva eden Üre gübrelerinden dekara uygulanacak gübre miktarı farklı olacaktır. Çiftçilerimizin çoğu bunun farkında olmakla beraber bir çok çiftçimiz bu yanlışlığı yapmaktadır. Özellikle yüksek N içeren Üre gübresinde yüksek miktarların bilerek veya yanlışlıkla kullanılması sık sık su veya yağış sıkıntısı olan yıllarda bitkilerin strese girmesine, su sıkıntısı olmayan yıllarda ise dane-sap dengesinin bozulmasına neden olmaktadır. .